Przekaźnik nerwowy – acetylocholina – jest rozpoznawany w błonach postsynaptycznych różnych tkanek przez odmienne receptory: nikotynowy i muskarynowy. Dzięki temu, przy wykorzystaniu tego samego przekaźnika, informacja przekazywana w synapsach może wywołać odmiennie efekty w różnych tkankach.

Na schematach przedstawiono wpływ acetylocholiny na błonę postsynaptyczną:

A. włókna mięśnia szkieletowego
B. komórki mięśnia sercowego.

Źródło: Biologia. Jedność i różnorodność, red. M. Maćkowiak, A. Michalak, Warszawa 2008.

a) Na podstawie schematu skonstruuj i wypełnij tabelę, w której porównasz mechanizmy otwierania kanałów jonowych zlokalizowanych w błonie włókna mięśnia szkieletowego i w błonie komórki mięśnia sercowego.

Uwaga: W porównaniu uwzględnij liczbę cząsteczek acetylocholiny niezbędnych do otwarcia każdego z kanałów, obecność lub brak białka G oraz rodzaj otwieranych kanałów.

b) Oceń prawdziwość stwierdzeń dotyczących wpływu acetylocholiny na błony postsynaptyczne włókna mięśnia szkieletowego i komórki mięśnia sercowego. Wpisz w tabeli znak X w polu P (prawda) lub w polu F (fałsz).

Na schemacie przedstawiono organizację materii żywej na poziomie komórkowym.

Poniżej podano przykłady elementów składających się na ten poziom organizacji życia.

A. aminokwasy
B. białka
C. jądro komórkowe
D. kwasy nukleinowe
E. mitochondrium
F. monosacharydy
G. tlen
H. węgiel
I. woda

Poszczególnym elementom (1–4) schematu przyporządkuj po dwa przykłady (A–I):
wpisz poniżej ich oznaczenia literowe.

a) W wyznaczone miejsca (1–3) wpisz nazwy białek, które pełnią wskazane funkcje w organizmie człowieka. Wybierz po jednej nazwie z niżej wymienionych.

fibrynogen, kolagen, miozyna, mioglobina, hemoglobina

1. Jest głównym składnikiem tkanki łącznej …
2. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi …
3. Magazynuje tlen w mięśniach …

b) Uzupełnij tabelę dotyczącą enzymów trawiących białka w przewodzie pokarmowym człowieka. Wpisz w odpowiednie miejsca tabeli nazwy narządów, w których wymienione enzymy są wytwarzane oraz nazwy odcinków przewodu pokarmowego, w których one działają.

Jedną z cech charakterystycznych dla enzymów jest ich specyficzność.

Dobierz w pary enzym i reakcję, dla której jest on specyficzny.

W tabeli przedstawiono wyniki badania czasu potrzebnego do strawienia 200 mg białka przez dwa wybrane enzymy proteolityczne w zależności od wartości pH.

Na podstawie danych z tabeli wykonaj wykres liniowy dla każdego z enzymów, przedstawiający zależność czasu trawienia białka od wartości pH. Zastosuj jeden układ współrzędnych.

W tabeli przedstawiono wyniki badania czasu potrzebnego do strawienia 200 mg białka przez dwa wybrane enzymy proteolityczne w zależności od wartości pH.

Obydwa badane enzymy są wydzielane do przewodu pokarmowego w postaci proenzymów – nieaktywnych postaci enzymów.

Na podstawie przedstawionych informacji określ, do którego odcinka przewodu pokarmowego człowieka wydzielany jest proenzym enzymu 1., i podaj czynnik aktywujący ten proenzym.

W utrzymaniu homeostazy organizmu uczestniczą różne układy narządów. Na przykład w utrzymaniu pH krwi człowieka na poziomie 7,4 uczestniczą przede wszystkim dwa układy narządów, dzięki którym może się zmieniać stężenie związków chemicznych wpływających na wartość pH krwi.

a) Zaznacz związek chemiczny, od którego głównie zależy wartość pH krwi człowieka.

Na schemacie przedstawiono etapy trawienia białek w przewodzie pokarmowym człowieka.

a) Podaj nazwę enzymu oznaczonego na schemacie numerem 1.
b) Określ, w którym odcinku przewodu pokarmowego zachodzi rozkład białek podczas reakcji oznaczonej literą B.

Poniżej przedstawiono model budowy błony komórkowej w komórce eukariotycznej.

a) Zapisz wszystkie litery, którymi na schemacie oznaczono:

białka ….
lipidy …

b) W jakiej komórce – roślinnej czy zwierzęcej – występuje przedstawiona na schemacie błona komórkowa? Odpowiedź uzasadnij.

c) Podaj, jaką funkcję w błonie komórkowej pełni cholesterol.

Na schemacie przedstawiono przebieg reakcji enzymatycznej przed dodaniem (A) i po dodaniu (B) substancji X.

Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania:

Na schemacie przedstawiono zmiany energii substratów i produktów reakcji zachodzącej bez udziału enzymu.

a) Ustal, czy schemat przedstawia reakcję kataboliczną, czy anaboliczną. Odpowiedź uzasadnij.
b) Dorysuj na schemacie krzywą, która będzie obrazowała zmiany energii podczas reakcji zachodzącej z udziałem enzymu.
c) Określ, jaką rolę w przebiegu reakcji pełni enzym.

Wysoka zawartość cholesterolu we krwi jest czynnikiem ryzyka wystąpienia miażdżycy. Cholesterol jest transportowany w osoczu krwi z białkami w postaci wielkocząsteczkowych kompleksów – lipoprotein. Lipoproteiny o małej gęstości (LDL) odkładają cholesterol na ścianach naczyń krwionośnych. Lipoproteiny o dużej gęstości (HDL) zbierają cholesterol i transportują go do wątroby.

W tabeli przedstawiono wyniki badań czterech osób, u których zmierzono poziom lipoprotein LDL i HDL we krwi.

Na podstawie powyższych informacji wskaż osobę, która jest najbardziej zagrożona chorobą wieńcową. Odpowiedź uzasadnij.

Siarka jest jednym z pierwiastków biologicznie ważnych.

Podaj, w jaki sposób siarka warunkuje tworzenie struktury białek.

Do doświadczenia przygotowano trzy probówki zawierające:
probówka I – kleik z mąki ziemniaczanej
probówka II – miąższ z jabłka
probówka III – miąższ z owocu banana.
Do każdej z nich dodano kilka kropli płynu Lugola (roztwór jodu w wodnym roztworze jodku potasu) – odczynnika do wykrywania skrobi.

a) Sformułuj problem badawczy tego doświadczenia.
b) Wskaż probówkę, która stanowi próbę kontrolną w tym doświadczeniu.
c) Podaj, na jaki kolor zmieni się zawartość probówek, w których jest obecna skrobia.

Poniżej opisano procesy zachodzące w komórkach szparkowych.

W wyniku aktywnego transportu w komórkach szparkowych gromadzi się dużo jonów potasowych (K+). Wskutek rozkładu skrobi i przekształcania się glukozy w komórkach tych gromadzą się również ujemnie naładowane jony jabłczanowe. Wzrost stężenia obu wymienionych jonów powoduje obniżenie potencjału osmotycznego wody w komórkach szparkowych w porównaniu z komórkami sąsiednimi.

Wykreśl z poniższego zdania niewłaściwe określenia spośród wyróżnionych kursywą, tak aby zdanie to stanowiło poprawne dokończenie powyższego tekstu.

W wyniku opisanych procesów woda wnika do/wycieka z komórek szparkowych, co wpływa na zmniejszenie/zwiększenie turgoru komórki, a w konsekwencji otwieranie/zamykanie się szparek.