Przeprowadzono doświadczenie dla wyjaśnienia problemu badawczego: „Jak współobecność gatunków pokrewnych o podobnych wymaganiach oddziałuje na liczebność każdego z nich?”.
W tym celu w jednakowych optymalnych warunkach laboratoryjnych hodowano razem jednakową liczbę osobników każdego z dwóch gatunków chrząszczy (A i B) z rodzaju Tribolium.

a) Opisz próbę kontrolną do tego doświadczenia.
b) Sformułuj najbardziej prawdopodobną hipotezę do przedstawionego powyżej problemu. Podaj argument, który pozwolił Ci na jej sformułowanie.

Pobrano po trzy próbki tego samego typu gleby z różnych upraw: kukurydzy, ziemniaków, buraków ćwikłowych. W każdej z tych próbek oznaczano gatunki występujących w niej bezkręgowców.

Sformułuj problem badawczy do opisanego doświadczenia.

Na schemacie przedstawiono w uproszczony sposób obieg materii w ekosystemie.

Określ, na czym polega rola grupy organizmów oznaczonej na schemacie literą D w obiegu materii oraz podaj nazwę tej grupy.

Poniżej wymieniono w przypadkowej kolejności różne zespoły (układy) ekologiczne:

1. – ekosystem, 2. – populacja, 3. – biosfera, 4. – biocenoza

Uporządkuj zespoły ekologiczne zgodnie z ich rosnącą złożonością, posługując się ich oznaczeniami cyfrowymi.

Zakres tolerancji czynnika środowiska dla danej populacji organizmów wyznaczają minimum i maksimum natężenia tego czynnika, poza którymi osobniki badanej populacji nie występują. Na wykresie przedstawiono wpływ wilgotności powietrza na przeżywalność osobników populacji owada barczatki sosnówki w różnych temperaturach. Udział osobników przeżywających w danych warunkach temperatury i wilgotności środowiska zaznaczono na wykresie w % (od 0 do 100).

a) Odczytaj z wykresu i podaj, jaki procent osobników przeżywa w temperaturze 15°C przy wilgotności 40%.
b) Odczytaj z wykresu i zapisz zakres tolerancji termicznej barczatki przy wilgotności względnej powietrza 40%.

Przeprowadzono doświadczenie dla wyjaśnienia problemu badawczego: „Jak współobecność gatunków pokrewnych o podobnych wymaganiach oddziałuje na liczebność każdego z nich?”.
W tym celu w jednakowych optymalnych warunkach laboratoryjnych hodowano razem jednakową liczbę osobników każdego z dwóch gatunków chrząszczy (A i B) z rodzaju Tribolium.

a) Opisz próbę kontrolną do tego doświadczenia.
b) Sformułuj najbardziej prawdopodobną hipotezę do przedstawionego powyżej problemu. Podaj argument, który pozwolił Ci na jej sformułowanie.

W przyrodzie istnieje wiele przypadków, gdy przedstawiciele jednego gatunku są silniejsi od przedstawicieli innego gatunku w sensie dosłownym. Na przykład na ulicach naszych miast gawrony odpędzają gołębie, a te z kolei odpędzają wróble od pokarmu wysypanego dla nich przez ludzi. Wróble natomiast odbierają sikorkom skrzynki lęgowe.

Podaj nazwę zależności przedstawionej w powyższym tekście oraz określ, do którego rodzaju stosunków między populacjami (antagonistyczne, nieantagonistyczne czy neutralne) należy ta zależność.

Wielu naukowców twierdzi, że widoczny wpływ na zjawisko stopniowego wymierania płazów w skali ogólnoświatowej ma działalność człowieka, której skutkiem jest degradacja środowiska wodnego. Prowadzone na dużą skalę melioracje powodują osuszanie podmokłych terenów, przyczyniając się czasami wręcz do pustynnienia wielu rejonów naszego globu. Kwaśne deszcze powodują zakwaszenie zbiorników wodnych. Do wód spływają metale ciężkie i pestycydy. Nie bez znaczenia jest też zwiększone promieniowanie UV spowodowane dziurą ozonową.

Podaj dwa wybrane z tekstu skutki działalności człowieka mające negatywny wpływ na rozmnażanie i rozwój płazów. Swój wybór w każdym przypadku uzasadnij jednym argumentem.

Istnieją różne metody pozbywania się odpadów komunalnych. Mogą one być sortowane i powtórnie wykorzystywane, kompostowane, składowane na wysypiskach lub spalane w specjalnie do tego celu budowanych spalarniach. Na poniższym schemacie przedstawiono funkcjonowanie jednej ze spalarni odpadów komunalnych i jej wpływ na otoczenie.

Przedstaw swoje stanowisko (za lub przeciw) stosowaniu powyższej metody w Polsce, uzasadniając je dwoma argumentami.

W tabeli przedstawiono średni czas rozkładu materii organicznej w ściółce wybranych ekosystemów leśnych.

Na podstawie analizy danych w tabeli podaj, w którym z wymienionych ekosystemów występuje najgrubsza warstwa ściółki. Uzasadnij swoją odpowiedź jednym argumentem.

W tabeli przedstawiono średni czas rozkładu materii organicznej w ściółce wybranych ekosystemów leśnych.

Podaj dwie prawdopodobne przyczyny występowania różnic w czasie rozkładu materii organicznej w ściółce wymienionych w tabeli ekosystemów.

W doświadczeniu badano wpływ zanieczyszczenia pyłowego powietrza na różne gatunki drzew liściastych i iglastych, występujących na określonym terenie.

Sformułuj hipotezę do tego problemu badawczego.

Przeprowadzono doświadczenie polegające na naświetlaniu fitoplanktonu morskiego różnymi dawkami promieniowania UV. Okazało się, że wysokie dawki tego promieniowania powodują zmniejszenie tempa fotosyntezy glonów. Jeden z naukowców prowadzących doświadczenie sformułował na podstawie tych wyników wniosek, że promieniowanie UV przedostające się przez dziury ozonowe może podobnie wpływać na fitoplankton okolic podbiegunowych. Fitoplankton występujący w okolicach podbiegunowych jest pożywieniem kryla, a krylem żywi się z kolei płetwal błękitny.

a) Zapisz przedstawioną tu zależność pokarmową w postaci łańcucha pokarmowego.
b) Sformułuj problem badawczy obserwacji, która odnosiłaby się do populacji płetwala błękitnego, a byłaby oparta na wynikach przedstawionego wyżej doświadczenia.

Na wykresie przedstawiono zmiany zawartości tlenu (krzywa A) oraz zmiany temperatury (krzywa B) w zależności od głębokości wody w jeziorze w okresie lata.

Ustal, w której warstwie wody i w jakim przedziale głębokości zmiany zawartości tlenu i zmiany temperatury są największe.

I. Nagie skały stanowią skrajnie niekorzystne środowisko dla rozwoju żywych organizmów. W tych warunkach potrafią się utrzymać tylko porosty. To one jako pierwsze zasiedlają skały. Są to pierwsi producenci – pionierzy, którymi żywić się mogą pierwsi konsumenci – ślimaki poczwarówki, roztocza, skoczogonki. Jednocześnie bakterie zaczynają rozkładać martwe szczątki porostów i innych organizmów tam występujących. Tworzy się pierwszy bardzo ubogi ekosystem.

II. Po wycinaniu drzew w lasach pozostają poręby. Na porębie znajduje się żywa gleba, wszystkie rośliny z wyjątkiem drzew, leśne zwierzęta bezkręgowe, grzyby, pierwotniaki i bakterie. W zupełnie nowych warunkach nasłonecznienia, wilgotności, siły wiatru itp. część organizmów musi zginąć, a na ich miejsce wejdą inne, kształtując ekosystem wg własnych potrzeb.

a) Ustal, który z podanych opisów charakteryzuje sukcesję pierwotną, a który sukcesję wtórną.
b) Określ jedną różnicę między sukcesją pierwotną a wtórną.