Istotną rolę w rozwoju roślin odgrywają hormony roślinne np. auksyny wytwarzane w stożkach wzrostu pędu. W praktyce rolniczej często wykonuje się pewien zabieg prowadzący do uzyskania odpowiedniego pokroju rośliny.

Na rysunkach przedstawiono schematyczny wygląd tej samej rośliny w kolejnych etapach przed (I) i po wykonaniu tego zabiegu (II i III).

a) Na podstawie analizy rysunków określ, na czym polega wykonany zabieg.
b) Wyjaśnij, uwzględniając rolę hormonów, dlaczego dokonany zabieg spowodował po kilku tygodniach zmianę pokroju tej rośliny.

Na rysunkach A-D przedstawiono różne rodzaje narządów wydalniczych zwierząt.

Przyporządkuj do każdego z rodzajów narządów wydalniczych od A do D po jednym przykładzie gatunku zwierząt (spośród 1-5), u którego ten rodzaj narządu występuje.

Na rysunkach A, B, C przedstawiono etapy cyklu wentylacyjnego płuc u żaby. Strzałkami ciągłymi oznaczono kierunek ruchu dna jamy gębowej oraz ścian płuc, natomiast strzałkami przerywanymi oznaczono kierunek przepływu powietrza.

Na podstawie analizy rysunków uzupełnij opis etapów wentylacji płuc u żaby, wzorując się na opisie rysunku A.

Zaznacz wśród A-E dwa zdania, które prawidłowo opisują funkcje mózgowia człowieka.

Zbyt mała ilość lub brak witamin w spożywanym pokarmie może być przyczyną różnych schorzeń. Objawy dwóch z nich to:
a) złe widzenie o zmierzchu, zmiany skórne, zaburzenia wzrostu,
b) uszkodzenia dziąseł i wypadanie zębów, utrudnione gojenie ran.

Podaj symbole literowe (lub nazwy) witamin, których skutki niedoboru opisano powyżej.

W organizmie człowieka działają liczne mechanizmy homeostatyczne, utrzymujące w normie parametry ustrojowe.

Zaznacz wśród A-D zdanie, które błędnie opisuje mechanizm homeostazy.

Wrażenie głodu lub sytości powstaje w wyniku pobudzenia odpowiednich ośrodków nerwowych w mózgu ssaków. Ich działanie przedstawiono na rysunku, gdzie G oznacza ośrodek głodu, a S – ośrodek sytości.

Zaznacz wśród A-C, poprawny opis zachowania głodnego szczura, któremu pobudzono ośrodek sytości.

Na rysunku przedstawiono uproszczony schemat cyklu rozwojowego chełbi modrej.

Na podstawie analizy powyższego schematu wypełnij tabelę, określając w niej dla polipa i meduzy ploidalność stadium rozwojowego oraz sposób rozmnażania się.

W wyniku mejozy z komórki macierzystej powstają komórki o zredukowanej liczbie chromosomów (1n). W każdym z dwóch podziałów (I i II) składających się na mejozę wyróżnia się cztery fazy: profazę, metafazę, anafazę i telofazę. W fazach tych kolejno wyodrębniają się chromosomy, które następnie układają się w płaszczyźnie równikowej komórki, po czym rozchodzą się do biegunów komórki, gdzie organizują się jądra potomne. Na rysunku przedstawiono jedną z faz mejozy jednego z dwóch podziałów dzielącej się komórki macierzystej.

Na podstawie analizy powyższego schematu podaj:

Na schemacie przedstawiono komplet chromosomów komórki pewnego organizmu. Literami oznaczono geny.

Na podstawie analizy rysunku określ, czy zestaw chromosomów jest haploidalny, czy diploidalny. Odpowiedź uzasadnij.

Na schemacie przedstawiono sposób powstawania mutacji będących przyczyną dwóch zespołów chorobowych człowieka. W gametach zaznaczono obecność odpowiednich chromosomów płci (X, Y) lub ich brak (0). Ostateczny układ chromosomów płci w zygocie dla tych zespołów chorobowych przedstawiono na rysunkach I i II.

a) Zaznacz wśród A-D wiersz tabeli, w którym prawidłowo zestawiono nazwę rodzaju mutacji przedstawionej na rysunku II oraz nazwę zespołu chorobowego wywołanego tą mutacją.
b) Podaj, na czym polega zaburzenie w przebiegu mejozy, będące przyczyną powstawania nieprawidłowych gamet przedstawionych na schemacie.

Gen położony w chromosomie płciowym nazywamy genem sprzężonym z płcią. Przykładem takiego genu u człowieka jest gen h warunkujący hemofilię. Jego allel H warunkuje prawidłowe krzepnięcie krwi.

Zapisz genotyp zdrowego osobnika, będącego nosicielem hemofilii i podaj jego płeć.

Poniżej przedstawiono genealogię pewnej rodziny, ilustrującą dziedziczenie zdolności zwijania języka, zakładając że cecha ta uwarunkowana jest jednym genem.

Na podstawie schematu podaj i uzasadnij, czy cecha zdolności zwijania języka jest:
a) recesywna czy dominująca.
b) dziedziczona niezależnie, czy zależnie od płci.

U muszki owocowej allel warunkujący szarą barwę ciała (A) dominuje nad allelem barwy żółtej (a). Skrzyżowano samicę muszki owocowej o żółtej barwie ciała z samcem o szarej barwie ciała. Otrzymane osobniki pokolenia F1 ponownie skrzyżowano ze sobą i otrzymano w pokoleniu F2 cztery równie liczne kategorie osobników:
− samice o żółtej barwie ciała,
− samice o szarej barwie ciała,
− samce o żółtej barwie ciała,
− samce o szarej barwie ciała.

a) Na podstawie informacji określ, czy gen warunkujący barwę ciała u muszki owocowej zlokalizowany jest w autosomie, czy chromosomie X. Odpowiedź uzasadnij.
b) Rozwiąż krzyżówkę genetyczną między dwoma osobnikami z pokolenia F1, w wyniku której otrzymano opisane kategorie osobników.

Jednym z pierwszych białek, które dzięki zastosowaniu metod inżynierii genetycznej mogło być wytwarzane jako produkt handlowy, była insulina produkowana przez bakterie. Przed uzyskaniem szczepów bakterii produkujących ten ludzki hormon, insulinę otrzymywano wyłącznie z trzustek bydlęcych i świńskich. Insuliny te różnią się od ludzkiego białka odpowiednio trzema i jednym aminokwasem. Również chorym na hemofilię A podaje się obecnie preparaty VIII białkowego czynnika krzepnięcia krwi, produkowane metodami inżynierii genetycznej. Wcześniej uzyskiwano ten czynnik z krwi ludzkiej.

a) Określ cechę kodu genetycznego, która umożliwia bakteriom wytwarzanie ludzkich białek, np. insuliny i czynnika VIII krzepnięcia krwi.
b) Uzasadnij jednym argumentem, że dla chorych bezpieczniej jest korzystać z insuliny lub czynnika VIII wyprodukowanych metodami inżynierii genetycznej niż metodami stosowanymi wcześniej.