Mutacje w komórkach zachodzą spontanicznie, ale mogą też być wywoływane sztucznie, na przykład przez promienie jonizujące. Efekty mutagenne (często letalne – śmiertelne) tych promieni zależą między innymi od składu atmosfery (normalny skład powietrza: około 78% azotu, 21% tlenu i 1% inne składniki), w której zostały napromieniowane badane komórki czy organizmy. Zależność tę (na przykładzie chromosomów X muszki owocowej) zbadano w warunkach laboratoryjnych i zilustrowano poniższym wykresem.

Na podstawie powyższych informacji podaj, czy efekt mutagenny (o charakterze letalnym) promieniowania jonizującego u muszki owocowej będzie słabszy w powietrzu o normalnym składzie, czy w powietrzu z niższą (od normalnej) zawartością tlenu.

Wyhodowano transgeniczne: kapustę i tytoń, posiadające geny odpowiedzialne za syntezę białek wiążących i dezaktywujących toksyczny kadm (Cd). W tabeli przedstawiono względną zawartość kadmu w korzeniach i pędach wyhodowanych roślin.

a) Na podstawie analizy przedstawionych wyników eksperymentu podaj nazwę organu transgenicznych roślin, w którym jest więcej białek wiążących kadm.
b) Podaj argument przemawiający za wprowadzeniem do uprawy kapusty transgenicznej.

Trzy blisko spokrewnione gatunki pewnego rodzaju ptaków chociaż mają niemal identyczny wygląd, a ich zasięgi geograficzne pokrywają się, pozostają odrębnymi gatunkami, między którymi nie ma przepływu genów. Jeden z gatunków występuje w lasach iglastych, drugi – w liściastych, a trzeci wybiera zagajniki wierzbowo-olszowe.

Wśród niżej wymienionych rodzajów izolacji od A do D zaznacz ten, którego następstwem jest brak przepływu genów między opisanymi gatunkami ptaków.

Wyróżnia się trzy rodzaje doboru naturalnego:
1. stabilizujący, który faworyzuje cechy o wartościach średnich, fenotypy typowe dla danej populacji, a eliminuje wartości skrajne, fenotypy odbiegające od typowego,
2. kierunkowy, faworyzujący jedno optimum, które odbiega w jednym albo drugim kierunku od średniej wartości cechy, fenotypu typowego w danej populacji,
3. różnicujący (rozdzielający, rozrywający), który faworyzuje jednocześnie więcej niż jedno optimum (odbiegające od średniej wartości cechy, fenotypu typowego w danej populacji), a eliminuje formy pośrednie.

Podaj nazwę rodzaju doboru naturalnego (spośród opisanych powyżej), którego działanie zilustrowano rysunkami.

Człowiek zajmuje określone miejsce w strukturze troficznej ekosystemów.

Podaj przykład prawdopodobnego łańcucha pokarmowego, w którym człowiek będzie konsumentem trzeciego rzędu.

Skład gatunkowy biocenoz kształtują różne czynniki. Z informacji uzyskanych z Zakładu Badania Ssaków PAN w Białowieży wynika, że w Puszczy Białowieskiej obserwuje się stały wzrost liczby norników (rodzaj gryzoni). Przypuszcza się, że ta wzrastająca liczebność norników może spowodować pojawienie się na tych obszarach syberyjskich ptaków, na przykład sowy śnieżnej, której inwazja do Europy następuje co kilkanaście lat. Inwazja może mieć skutki trwałe lub chwilowe.

Podaj przykład następstwa dla populacji norników w Puszczy Białowieskiej, które może wynikać z obecności w niej sowy śnieżnej.

Poniżej przedstawiono graficznie skutki konkurencji (na poletkach eksperymentalnych) między trawami z rodzajów: rajgras, stokłosa i wyczyniec. Schemat A obrazuje taki sam przyrost dla każdej trawy wysianej osobno na poletkach o różnej wilgotności (dlatego umieszczono jeden wykres dla trzech rodzajów traw).
Schemat B obrazuje przyrost traw wysianych razem na poletkach o różnej wilgotności.

Interpretując informacje zilustrowane schematami, podaj, która z traw okazała się najsilniejszym konkurentem na poletku o wilgotności gleby optymalnej dla wszystkich traw. Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.

Na mapie przedstawiono rozmieszczenie geograficzne trzmieli i tojadów (rodzaj rośliny) powiązanych ze sobą zależnością nieantagonistyczną.

Wśród sformułowań od A do D zaznacz to, które wynika z porównania przedstawionego na mapie rozmieszczenia geograficznego trzmieli i tojadów.

Uzyskiwanie roślin transgenicznych polega na wprowadzeniu do ich genomu genów między innymi pochodzących z organizmów innych gatunków. W wyniku aktywności przeniesionego genu roślina nabiera nowych cech. Przykładem rośliny transgenicznej jest odmiana bawełny zawierającej gen bakteryjny, który powoduje wytworzenie w jej komórkach białkowej toksyny bakteryjnej trującej dla owadów żerujących na bawełnie. Zwolennicy roślin transgenicznych uważają, że uprawianie transgenicznej bawełny ma pozytywne znaczenie dla ochrony środowiska naturalnego.

Na podstawie przeczytanego tekstu podaj jeden argument potwierdzający pozytywne znaczenie uprawy transgenicznej bawełny ze względu na ochronę środowiska.