Na schemacie przedstawiono komórkę gruczołową trzustki produkującą enzymy trawienne.

Na podstawie: H. Aurich, Laboratorium życia, Warszawa 1974.

Na podstawie schematu opisz współdziałanie wszystkich wymienionych organelli w wydzielaniu enzymów trawiennych przez komórkę trzustki. W odpowiedzi uwzględnij funkcję każdego z nich.

Błonnik pokarmowy to mieszanina substancji o charakterze polisacharydowym, zawierająca głównie celulozę, hemicelulozy i pektyny, oraz niepolisacharydowym (ligniny, kutyny). Odgrywa on ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, chociaż nie ma ani wartości odżywczych, ani energetycznych.

Uzasadnij, że błonnik pokarmowy nie ma dla organizmu człowieka wartości odżywczych.

Witamina C jest niezbędna m.in. do zachowania aktywności hydrolazy prolinowej enzymu niezbędnego do syntezy jednego z aminokwasów obecnego w kolagenie. Kolagen syntetyzowany in vitro przy braku kwasu askorbinowego jest mniej stabilny niż normalne białko.

Na podstawie: J.M. Berg, J.L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2005.

Korzystając z tekstu, wykaż związek niedoboru witaminy C ze szkorbutem, jeżeli jednym z jego głównych objawów są patologiczne zmiany w tkance łącznej.

Na rysunku przedstawiono ciałko nerkowe oraz nefron. W kłębuszku naczyniowym ciałka nerkowego zaznaczono strzałkami kierunki przepływu krwi.

Na podstawie: L. Hausbrandt, W. Kot, M. Wiechetek, Biologia, Warszawa 1996.

a) Wskaż na rysunku strzałką pętlę nefronu (Henlego) i podaj znaczenie tej części kanalika nerkowego w tworzeniu moczu ostatecznego.
b) Podaj pełne nazwy naczyń krwionośnych A i B.
c) Wykaż związek między różnicą w średnicy naczyń A i B a procesem zachodzącym w ciałku nerkowym.

Na rysunku przedstawiono rolę acetylocholiny w przekazywaniu impulsu nerwowego w synapsie chemicznej.

Na podstawie: J. M. Berg, J. L. Tymoczko, L. Stryer, Biochemia, Warszawa 2005.

Korzystając z rysunku, opisz rolę acetylocholiny w przekazywaniu impulsu nerwowego.

Na rysunku przedstawiono przekrój poprzeczny rdzenia kręgowego. Cyframi 1-5 oznaczono neurony – mogące tworzyć łuki odruchowe warunkowe i bezwarunkowe.

Na podstawie: J. Stawarz, R. Stawarz, M. Marko-Worłowska, R. Kozik, W. Zamachowski, St. Krawczyk, F. Dubert, A. Kula, Biologia, Warszawa 2008.

Uporządkuj, w kolejności przekazywania informacji, oznaczenia cyfrowe tych neuronów (1-5), które tworzą łuk odruchowy w odruchu bezwarunkowym.

Na schemacie przedstawiono budowę struktur występujących w uchu człowieka.

Na podstawie: Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego, pod red. J. Górskiego, Warszawa 2002.

a) Zaznacz, w której części ucha występują przedstawione struktury.
A. w uchu zewnętrznym
B. w uchu środkowym
C. w uchu wewnętrznym
b) Podaj, jaką funkcję pełnią komórki rzęsate w odbieraniu informacji ze środowiska zewnętrznego.

Przyczyną powikłań ciąży groźnych dla dziecka może być konflikt serologiczny, wynikający z odziedziczenia przez dziecko po ojcu czynnika RhD+(Rh dodatni) krwi, podczas gdy matka ma grupę krwi RhD–(Rh ujemny). Podczas porodu może dojść do kontaktu krwi płodu z krwią matki i następna ciąża może już grozić powikłaniami. Obecnie takie powikłania w sytuacjach zagrożenia konfliktem występują coraz rzadziej, ponieważ kobietom w ciągu 72 godzin po porodzie podaje się immunoglobulinę anty-RhD.

Wyjaśnij, jaki jest mechanizm powstawania konfliktu serologicznego, i dlaczego podanie po porodzie immunoglobuliny anty-RhD kobietom z brakiem czynnika Rh zmniejsza ryzyko jego wystąpienia przy następnej ciąży.

Na rysunku przedstawiono dziedziczenie choroby uwarunkowanej jednogenowo w pewnej rodzinie. Kwadratami oznaczono mężczyzn, a kółkami – kobiety.

Na podstawie: http://www.gen.org.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=212&Itemid=214

W poniższych zdaniach podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie, tak aby zdanie było prawdziwe, oraz uzasadnij odpowiedź.

U muszki owocowej allel warunkujący długie skrzydła (A) dominuje nad allelem skrzydeł szczątkowych (a), natomiast szara barwa ciała (B) dominuje nad barwą czarną (b). Geny zlokalizowane są na jednym chromosomie. Podwójnie heterozygotyczną samicę o długich skrzydłach i szarej barwie ciała skrzyżowano z samcem o szczątkowych skrzydłach i czarnym ciele. W pokoleniu F1 otrzymano 1000 osobników potomnych o następujących genotypach:

Aabb – 410
aaBb – 405
AaBb – 90
aabb – 95

a) Na podstawie analizy wyników krzyżowania wpisz w wyznaczone miejsca obok chromosomów homologicznych symbole literowe alleli (oznaczone kreskami) heterozygotycznej samicy z pokolenia rodzicielskiego o genotypie AaBb.

b) Z pokolenia F1 wypisz genotypy zrekombinowane i określ ich fenotypy.

c) Podaj odległość wyrażoną w cM (centymorganach) między genem warunkującym długość skrzydeł a genem barwy ciała u muszki owocowej.

Geny A, B, C i D znajdują się w jednym chromosomie. Na podstawie badań stwierdzono, że % crossing-over między tymi genami jest następujący:

między genami:
A i B – 45%
A i D – 5%
C i D – 15%
B i C – 25%

a) Zapisz parę genów najsilniej ze sobą sprzężonych.
b) Podaj kolejność wymienionych genów w chromosomie.

Jednym z typów mutacji są mutacje dotyczące zmiany liczby chromosomów w genomie jądrowym.

Zakładając, że żyto ma 14 chromosomów w komórkach diploidalnych, podaj liczbę chromosomów oraz sposób jej obliczenia w przypadku okazu będącego:

Na wykresie przedstawiono zakresy tolerancji w stosunku do temperatury oraz zasolenia właściwe czterem gatunkom organizmów oznaczonym cyframi 1-4.

Na podstawie: T. Umiński, Biologia, Warszawa 1992.

Podaj, który z gatunków (1-4) byłby najlepszym gatunkiem wskaźnikowym zarówno w odniesieniu do zasolenia, jak i do temperatury. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do tolerancji tego gatunku względem obu czynników.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania.

Komensalizm to zależność międzygatunkowa, w której
A. obydwa gatunki czerpią korzyści, ale mogą funkcjonować samodzielnie.
B. jeden gatunek czerpie korzyści, a drugi ani nie korzysta, ani nie traci.
C. jeden gatunek ponosi straty, a drugi ani nie korzysta, ani nie traci.
D. jeden gatunek czerpie korzyści, a drugi ponosi straty.

Muchówki zwane wpleszczami żywią się krwią ptaków. Powierzchnia ciała tych uskrzydlonych owadów jest pokryta licznymi włoskami, do których mogą przyczepiać się gryzki – bezskrzydłe owady, żyjące w ptasich gniazdach i odżywiające się martwą materią organiczną. Bierne przenoszenie osobnika jednego gatunku przez osobnika drugiego gatunku (foreza), umożliwia gryzkom przenoszenie się z jednego ptasiego gniazda do innego.

Uzupełnij tabelę – wpisz w każdym z jej wierszy właściwą nazwę zależności międzygatunkowych łączących opisane populacje.