Rekin i delfin charakteryzują się podobnym kształtem ciała, mimo że należą do różnych grup systematycznych.

Podaj nazwę procesu ewolucyjnego, którego skutkiem jest przedstawione podobieństwo, i wyjaśnij, jaka jest przyczyna tego procesu.

Pingwiny magellańskie (Spheniscus magellanicus) poruszają się zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Badano populację tego gatunku zamieszkującą obszar w pobliżu niewielkiego półwyspu. W punkcie X znajdowało się miejsce gniazdowania, a w zatoce w pobliżu punktu Y miejsce największej obfitości pokarmu. Okazało się, że pingwiny znacznie częściej wybierają drogę wodną, pomimo że mają do pokonania znacznie większy dystans i pływanie wymaga większego nakładu energii.

Dlaczego pingwiny częściej wybierają drogę morską niż lądową? Podaj dwie przyczyny takiego zachowania.

Wróble i bociany są ptakami siedlisk rolniczych. Wróbel jest głównie ziarnojadem, natomiast pokarmem bociana są drobne kręgowce i owady. Jedną z przyczyn spadku liczebności wróbla może być spadek dostępności miejsc lęgowych. Wróble czasem zakładają swoje gniazda w dolnych partiach dużych gniazd bociana białego.

Podaj nazwę przedstawionej zależności międzygatunkowej.

W mięśniu szkieletowym ssaków mogą zachodzić procesy, w których glukoza ulega przemianom w procesach oddychania tlenowego lub oddychania beztlenowego.

Porównaj w tabeli lokalizację oraz substraty i produkty oddychania tlenowego i beztlenowego zachodzącego w komórce mięśniowej (nie uwzględniaj przenośników energii oraz jonów wodorowych).

Na wykresie przedstawiono wpływ temperatury otoczenia na tempo metabolizmu nornicy rudej oraz żaby wodnej.

Na podstawie danych z wykresu:

Na wykresie przedstawiono wpływ temperatury otoczenia na tempo metabolizmu nornicy rudej oraz żaby wodnej.

Ustal przyczynę różnic tempa metabolizmu nornicy rudej i żaby wodnej

Zwierzęta magazynują energię w postaci tłuszczu lub glikogenu. Tłuszcze dostarczają ponad dwukrotnie więcej energii niż węglowodany, jednak mobilizacja tłuszczów jest procesem powolnym i do uzyskania energii z nich niezbędny jest dostęp odpowiedniej ilości tlenu. Glikogen w komórkach odkładany jest wraz ze znaczną ilością wody, dlatego jest dziesięciokrotnie cięższy od tłuszczu o tej samej wartości kalorycznej. Dostarcza jednak dość szybko substratów dla metabolizmu węglowodanowego oraz umożliwia uzyskanie energii w procesie oddychania beztlenowego.

Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego ptaki migrujące magazynują energię głównie w postaci tłuszczu. Podaj dwa argumenty.

Jednym z osiągnięć ewolucyjnych gadów było wykształcenie błon płodowych. Na schemacie przedstawiono rozmieszczenie błon płodowych w rozwijającym się jaju.

a) Spośród podanych opisów błon płodowych zaznacz ten, który jest poprawnym opisem schematu.

Poza silnym rozwojem mózgu, ssaki różnią się od pozostałych kręgowców wieloma innymi cechami.

Spośród wymienionych cech kręgowców zapisz w wyznaczonym miejscu numery czterech cech, które są charakterystyczne wyłącznie dla ssaków.

Poniżej podano pewne informacje dotyczące powstawania klasycznego odruchu warunkowego:

1. Widok, zapach i smak pokarmu zjadanego przez psa powoduje wydzielanie śliny.
2. Inne bodźce (obojętne), np. dźwięk dzwonka bez połączenia z podawaniem pokarmu,
nie powodują wydzielania śliny u psa.
3. Włączenie dzwonka i jednoczesne podawanie pokarmu powoduje wydzielanie śliny.
4. Po wytworzeniu odruchu, dźwięk dzwonka bez podania pokarmu powoduje wydzielanie śliny.

a) Wyjaśnij, czy jednorazowe włączenie dzwonka i podanie pokarmu (pkt 3) doprowadzi do powstania odruchu warunkowego.
b) Wyjaśnij, na czym polega wytworzenie klasycznego odruchu warunkowego.

Na schemacie przedstawiono przykład koewolucji. Kształty dziobów samicy (I) i samca (II) karaibskiego kolibra Eulampis jugularis są dostosowane do kształtów eksploatowanych przez ten gatunek kolibra kwiatów dwóch gatunków roślin z rodzaju Heliconia – H. bihai (I) i H. caribaea (II) żyjących na wyspie Saint Lucia.

W niektórych miejscach tej wyspy występuje tylko H. bihai. Zaobserwowano, że w takim przypadku roślina ta ma zdolność wytwarzania na jednym osobniku obok kwiatów długich i zakrzywionych także kwiatów prostych i krótkich.

a) Podaj, jaka zależność międzygatunkowa jest przyczyną przedstawionego przykładu koewolucji.
b) Wyjaśnij, dlaczego H. bihai, w nieobecności H. caribaea, wytwarza dwa rodzaje kwiatów.

Mózg ssaków okresu kredowego charakteryzują bardzo duże płaty węchowe, duże (w porównaniu z ich gadzimi przodkami) półkule mózgowe, odsłonięte od strony grzbietowej śródmózgowie oraz krótki, szeroki móżdżek. Mózg współczesnego oposa ma podobną budowę, ale u większości współczesnych ssaków śródmózgowie nie jest odsłonięte.

Wyjaśnij, dlaczego patrząc na mózg współczesnego ssaka od strony grzbietowej, zwykle nie widzimy śródmózgowia.

a) Podaj jedno kryterium, które pozwala zaliczyć pewne grupy kręgowców do owodniowców.
b) Podaj przykłady dwóch gromad kręgowców należących do owodniowców.

Najstarsze ssaki wyodrębniły się z gadów ssakokształtnych – cynodontów około 225 mln lat temu. Przez pierwsze 160 mln lat swojej historii większość ssaków była mała (wielkość myszy lub szczura), tylko nieliczne osiągały rozmiary lisa. Żyjąc w cieniu dinozaurów, ssaki prowadziły nocny tryb życia. Kiedy 65 mln lat temu dinozaury wymarły, u części ssaków zaczęły się pojawiać przystosowania do nowych warunków życia w postaci powiększania rozmiarów ciała i możliwości życia w świetle dnia.

Wyjaśnij, czy może istnieć związek między wymarciem dinozaurów a rozwojem ewolucyjnym ssaków.

Na rysunku przedstawiono dwa blisko spokrewnione gatunki zięb Darwina Geospiza fuliginosa (I) i Geospiza fortis (II) o podobnych wymaganiach pokarmowych, ale różniące się od siebie m.in. grubością dzioba. Na diagramach przedstawiono udział procentowy osobników o różnej grubości dzioba w populacjach tych ptaków: A – żyjących na tym samym terenie, B – żyjących osobno.

a) Na podstawie diagramów podaj, jakie wartości grubości dziobów dominują w każdej z populacji, gdy żyją one na tym samym terenie (A)