Węgorze występują w rzekach i jeziorach zachodniej i środkowej Europy. Po osiągnięciu
dojrzałości płciowej wędrują do Morza Sargassowego. Przejście z wód słodkich do morskich wymaga zmian w osmoregulacji u tych ryb, dlatego dość długi okres spędzają one w strefie ujścia rzek, gdzie zasolenie wody jest niewielkie. Po tarle osobniki dorosłe giną, a larwy węgorza unoszone są przez Prąd Zatokowy i po ok. 2 latach docierają do wybrzeży Europy.
Po przeobrażeniu małe węgorze wędrują do rzek i jezior, gdzie żyją średnio ok. 10 lat.
W osoczu krwi węgorzy znajduje się niebezpieczna dla ssaków ichtiotoksyna – białko mające działanie podobne do jadu węży. Traci ona swoje toksyczne właściwości w temperaturze powyżej 58 oC.

Na podstawie: http://www.rtw.org.pl;
B. Wysok, J. Uradziński, M. Gomółka-Pawlicka, Toxins occurring in fish, crustacea and shellfish – a review, Pol. J. Food Nutr. Sci. 2007, Vol. 57, No. 1.

Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały mechanizm osmoregulacji u węgorza. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.

Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego pomimo obecności szkodliwej dla ssaków ichtiotoksyny, mięso węgorza może być – pod pewnym warunkiem – spożywane przez ludzi. Uwzględnij właściwości tej trucizny.

Na poniższym zdjęciu przedstawiono budowę skóry typową dla wielu przedstawicieli pewnej gromady kręgowców lądowych.

Określ przynależność systematyczną – gromadę – zwierzęcia, od którego pobrano tkankę, a następnie wykonano przedstawiony preparat. Odpowiedź uzasadnij, wskazując jedną
cechę budowy skóry charakterystyczną dla wszystkich zwierząt zaliczanych do tej gromady.

Dla każdej z wymienionych warstw skóry podaj nazwę listka zarodkowego, z którego
ta warstwa się rozwija.

1. Skóra właściwa:

2. Naskórek:

Wykaż, że gruczoły jadowe odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu, którego
budowę skóry przedstawiono na zdjęciu.

Na poniższym zdjęciu przedstawiono budowę skóry typową dla wielu przedstawicieli pewnej
gromady kręgowców lądowych.

a) Określ przynależność systematyczną – gromadę – zwierzęcia, od którego pobrano
tkankę, a następnie wykonano przedstawiony preparat. Odpowiedź uzasadnij,
wskazując jedną cechę budowy skóry charakterystyczną dla wszystkich zwierząt
zaliczanych do tej gromady.

b) Dla każdej z wymienionych warstw skóry podaj nazwę listka zarodkowego, z którego
ta warstwa się rozwija.

1. Skóra właściwa:

2. Naskórek:

c) Wykaż, że gruczoły jadowe spełniają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu,
którego budowę skóry przedstawiono na zdjęciu.

Wybierz i zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania. Cechą odróżniającą wszystkie ssaki od innych kręgowców jest:

A. stałocieplność.

B. obecność gruczołów mlekowych.

C. żyworodność.

D. wykształcenie łożyska.

U kotów brytyjskich produkcja eumelaniny, czyli czarnego barwnika, jest modyfikowana przez
trzy allele genu autosomalnego, które w zależności od układu, w jakim pojawiają się
w genotypie kota, determinują kolor włosa:

B – allel dominujący w stosunku do pozostałych, warunkujący barwę czarną,

b – allel recesywny w stosunku do B, ale dominujący w stosunku do b1
, warunkujący barwę
czekoladową,

b1
– allel recesywny zarówno w stosunku do B, jak i do b, warunkujący barwę cynamonową.

Ekspresja genu odpowiedzialnego za produkcję eumelaniny modyfikowana jest przez
autosomalny gen z innego chromosomu, którego allel D warunkuje równomierne rozproszenie
barwnika, co daje normalną barwę włosa, natomiast recesywny allel d sprawia, że pigment
występuje w skupiskach, co skutkuje rozjaśnieniem (rozmyciem) kolorów: czarnego – do
niebieskiego, czekoladowego – do liliowego, a cynamonowego – do płowego.

Na podstawie: http://www.agiliscattus.pl/podstawy-genetyki-kotow.html

a) Zapisz, stosując podane oznaczenia alleli genów, genotypy kotów brytyjskich:
cynamonowej samicy i czarnego samca, w których potomstwie znajdują się kocięta
czarne, czekoladowe, niebieskie oraz liliowe.

Genotyp cynamonowej samicy: …………………….

Genotyp czarnego samca: …………………….

b) Zapisz krzyżówkę genetyczną (szachownicę Punnetta) cynamonowej samicy
i czarnego samca (rodziców z zadania 26a) i na podstawie tej krzyżówki określ
prawdopodobieństwo, że kolejne kocię tych rodziców będzie niebieskie.

Krzyżówka:

Prawdopodobieństwo, że kolejne kocię będzie niebieskie: ………………………………………………..

Sen zimowy zwierząt to zjawisko fizjologiczne związane z koniecznością przetrwania zimy, a polegające na bardzo silnym obniżeniu przemiany materii. Spowolnione są wtedy procesy życiowe – spada temperatura ciała i obniża się zużycie tlenu. Zwierzęta żyją kosztem tłuszczu odłożonego w lecie. Występuje znaczna regresja tarczycy i nadnerczy.

Na podstawie: Leksykon biologiczny, pod red. C. Jury i H. Krzanowskiej, Warszawa 1992.

Wykaż związek między funkcją wewnątrzwydzielniczą tarczycy a przerwaniem snu zimowego organizmu stałocieplnego. W odpowiedzi uwzględnij nazwę hormonu wydzielanego przez tarczycę.

Na rysunku przedstawiono budowę skóry płazów, która u tych zwierząt pełni istotną funkcję w wymianie gazowej.

Na podstawie: C. Hickman, L. Roberts, A. Larson, Integrated principles of zoology, New York 2001.

a) Na podstawie informacji przedstawionych na rysunku oceń, czy poniższe zdania opisujące budowę skóry płazów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

b) Wyjaśnij, w jaki sposób występujące w skórze płazów liczne gruczoły śluzowe i liczne naczynia krwionośne umożliwiają płazom sprawną wymianę gazową.

Podczas metamorfozy kijanki do postaci dorosłej płaza zachodzi wiele zmian fizjologicznych. W procesie tym ważną rolę odgrywa układ hormonalny. Na schemacie przedstawiono wpływ układu hormonalnego na proces metamorfozy kijanki.

Na podstawie: http://www.amphibia.org.pl/index.php/biologia/od_czego_zalezy_metamorfoza.html

Na podstawie schematu przedstaw, na czym polega współdziałanie nadnerczy i tarczycy w procesie metamorfozy kijanki.

Płyny ustrojowe ryb kostnoszkieletowych żyjących w morzach są hipoosmotyczne w stosunku do otaczającej je wody, natomiast płyny ustrojowe ryb kostnoszkieletowych żyjących w wodach słodkich są hiperosmotyczne w stosunku do otaczającej je wody.

Na podstawie tekstu uzasadnij konieczność uzupełniania1. wody przez ryby morskie2. elektrolitów (jonów) przez ryby słodkowodne

Na schematach (A-C), bez zachowania prawidłowej kolejności, zilustrowano reakcje psa na różne rodzaje bodźców podczas powstawania odruchu warunkowego.

Na podstawie: H. Wiśniewski, Biologia, Warszawa 1994.

Podaj, na którym schemacie zilustrowano wykształcony u psa odruch warunkowy. Odpowiedź uzasadnij, odnosząc się do mechanizmu jego powstawania.

Łuski są charakterystyczną cechą budowy skóry ryb i gadów, występują także u ptaków i niektórych płazów. Łuska ryby, np. karasia, rośnie w miarę zwiększania się rozmiarów ciała ryby, a na powierzchni łuski zaznaczają się równoległe linie – pasma przyrostu, podobnie jak na przekroju pnia drzewa. Przy słabym wzroście pasma te się zagęszczają, co odznacza się na łusce jako ciemniejsza linia. Dzieje się tak np. zimą, kiedy ryba obniża intensywność żerowania lub przestaje pobierać pokarm. Ciemne pasma tworzą pierścienie roczne, które są podstawą określania wieku ryby.

Na rysunku przedstawiono budowę łuski karasia, a na schematach A i B – przekrój poprzeczny przez skórę przedstawicieli dwóch gromad kręgowców.

Na podstawie: Zoologia, pod red. J. Hempel-Zawitkowskiej, Warszawa 1996. C. Hickman, L. Roberts, A. Larson, Integrated principles of zoology, New York 2001.

1. Wyjaśnij, dlaczego na podstawie budowy łuski karasia hodowanego w stawie na terenie Polski można określić przybliżony wiek tej ryby, ale znacznie trudniej tego dokonać, analizując budowę łuski karasia hodowanego w domowym akwarium.

2. Określ, na którym rysunku – A czy B – przedstawiono budowę skóry ryb. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając pochodzenie łusek.

3. Wybierz i zaznacz w tabeli odpowiedź A albo B, która jest poprawnym dokończeniem poniższego zdania, oraz jej uzasadnienie spośród odpowiedzi 1.-4.

Łuski występujące na nogach ptaków oraz łuski pokrywające skórę gadów to struktury …

Wskazówki:

Ryby żyjące w akwariach nie są poddawane regularnemu wpływowi zmian środowiska (temparuty) wynikającej ze zmiany pór roku, a tym samym zmianom dostepności pokarmu, to ma wpływ na ich wzrost i rozwój.

To co ma zdolność linieć często jest wytworem naskórka gdyż łatwiej rganizm może się tego pozbyć.

Na rysunkach przedstawiono sylwetkę ryby i ptaka. Przedstawiciele obu gromad żyją w różnych środowiskach, ale wykazują szereg podobnych przystosowań w budowie ciała, pozwalających na zmniejszanie oporu ośrodka podczas poruszania się w swoim środowisku.
Zarówno ryby, jak i ptaki nie widzą przezroczystych przeszkód na swojej drodze, np. szklanych szyb czy ekranów. Jednak ryby zatrzymują się przed takimi przeszkodami, a ptaki bardzo często się o nie rozbijają.

Źródło: http://www.fishing.pl/ryby/ryby/karas

Źródło: fot. D. Świtała, siewnica (Pluvialis squatarola)

1. Określ jedno wspólne przystosowanie w budowie ciała ptaka i ryby, widoczne na rysunkach, które służy zmniejszaniu oporu ośrodka podczas poruszania się tych zwierząt.

2. Wyjaśnij, uwzględniając nazwę i funkcję specyficznego dla ryb narządu zmysłu, dlaczego ryby w akwarium zatrzymują się przed jego szklanymi ścianami.

Wskazówki:

Ptaki i ryby poruszają się w różnych środowiskach, ale dla każdego z tych organizmów ważnym jest aby pokonywać opór powietrza czy wody efektywniej, zastanów się jakie cechy budowy ułatwiają to.

Ryby bardzo dobrze wyczuwają ruchy wody, każdy z nas kojarzy jak bardzo płochliwe są gdy zmąci się wodę w której przebywają,

Amoniak, który jest związkiem toksycznym, powstaje jako produkt deaminacji w komórkach organizmu człowieka w niewielkich ilościach. Deaminacja zachodzi w różnych komórkach organizmu człowieka i polega na odłączeniu grupy aminowej z cząsteczki aminokwasu lub innego związku. Grupy aminowe, odłączane w tym procesie, przyłączane są do kwasu glutaminowego i powstaje glutamina (amid kwasu glutaminowego). W dalszym etapie glutamina jest uwalniana do krwi i wędruje do wątroby, gdzie odłączane są od niej reszty amidowe.

1. Podaj nazwę związku, który jest głównym produktem azotowej przemiany materii, wydalanym z organizmu człowieka.

2. Wyjaśnij, uwzględniając właściwości amoniaku i proces zachodzący w komórkach wątroby, dlaczego grupy amidowe są odłączane od glutaminy właśnie w tym, a nie innym narządzie.

3. Wyjaśnij, dlaczego u ryb słodkowodnych ostatecznym produktem azotowej przemiany materii jest amoniak, pomimo że związek ten jest toksyczny. W odpowiedzi uwzględnij procesy związane z osmoregulacją u tych ryb.

Wskazówki:

Przy uzasadnieniu dlaczego amoniak jest przekształcany w inne formy azotowe takie jak np mocznik czy kwas azotowy należy wspomnieć o jego TOKSYCZNOŚCI. Związek w który jest przekształcany jest mniej toksyczny.

Amoniak w organizmie człowieka jest przekształcany w wątrobie. Amoniak może być transportowany nie tylko w formie jonów amonowych, ale także innych cząsteczek np glutaminy.

 

Człowiek jest przedstawicielem strunowców (Chordata), lecz większość cech świadczących o przynależności do tego typu zwierząt występuje u człowieka jedynie w okresie zarodkowym.

Wymień dwie cechy charakterystyczne dla budowy strunowców, pojawiające się podczas rozwoju zarodkowego człowieka.

Na rysunkach przedstawiono przedstawicieli różnych gromad kręgowców.

Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości zwierząt.

Wpisz poniżej wszystkie numery, którymi na rysunkach oznaczono kręgowcea) należące do owodniowców: …b) stałocieplne: …