Do jednakowej wielkości pojemników wyłożonych cienką warstwą wilgotnej waty wysiano po 100 nasion pewnego chwastu. Pojemniki podzielono na dwie grupy, które umieszczono w identycznych warunkach środowiskowych. Nasiona grupy I podlewano wodą, a nasiona grupy II podlewano roztworem wody i roztartych liści słonecznika. Po pięciu dniach stwierdzono, że w grupie I nasiona chwastu wykiełkowały w 95%, a w grupie II nasiona wykiełkowały w 25%.

a) Podaj, która z grup (I czy II) była grupą kontrolną w tym doświadczeniu. Swój wybór uzasadnij jednym argumentem.
b) Wyjaśnij, dlaczego w grupie II roślin wykiełkowało mniej nasion.

Na rysunku przedstawiono przekrój przez głowę ryby. Strzałki oznaczają kierunek przepływu wody.

a) Podaj nazwę procesu, który zachodzi w skrzelach.
b) Podaj nazwy dwóch opisanych na rysunku elementów budowy, które usprawniają przebieg tego procesu w środowisku wodnym.

Na rysunkach przedstawiono stosunek powierzchni do objętości ciała u trzech ssaków. Zwierzęta te żyją w tych samych warunkach środowiska.

Określ zależność między względną utratą ciepła przez powierzchnię ciała ssaków a stosunkiem powierzchni do objętości ciała.

U zwierząt możliwe są dwa sposoby rozmnażania – płciowe i bezpłciowe. W przypadku rozmnażania bezpłciowego jeden osobnik daje początek dwu (lub większej liczbie) osobników potomnych. W procesie rozmnażania płciowego każdy z dwóch osobników rodzicielskich wytwarza komórkę płciową (jajo lub plemnik). Z połączenia tych komórek powstaje osobnik potomny.

Porównaj cechy osobników macierzystych z cechami osobników potomnych powstałych w wyniku rozmnażania:

W doświadczeniu badano wpływ zanieczyszczenia pyłowego powietrza na różne gatunki drzew liściastych i iglastych, występujących na określonym terenie.

Sformułuj hipotezę do tego problemu badawczego.

Przeprowadzono doświadczenie polegające na naświetlaniu fitoplanktonu morskiego różnymi dawkami promieniowania UV. Okazało się, że wysokie dawki tego promieniowania powodują zmniejszenie tempa fotosyntezy glonów. Jeden z naukowców prowadzących doświadczenie sformułował na podstawie tych wyników wniosek, że promieniowanie UV przedostające się przez dziury ozonowe może podobnie wpływać na fitoplankton okolic podbiegunowych. Fitoplankton występujący w okolicach podbiegunowych jest pożywieniem kryla, a krylem żywi się z kolei płetwal błękitny.

a) Zapisz przedstawioną tu zależność pokarmową w postaci łańcucha pokarmowego.
b) Sformułuj problem badawczy obserwacji, która odnosiłaby się do populacji płetwala błękitnego, a byłaby oparta na wynikach przedstawionego wyżej doświadczenia.

Allel warunkujący ciemną barwę oczu jest dominujący – B, a allel warunkujący oczy błękitne jest recesywny – b. Rodzice o ciemnych oczach mają pierwsze dziecko o błękitnych oczach.

a) Przyjmując, że za barwę oczu odpowiada jedna para genów, określ genotypy rodziców i dziecka.
b) Zapisz odpowiednią krzyżówkę i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo wystąpienia u dzieci tej pary błękitnej barwy oczu.

Na schemacie przedstawiono proces naprawy uszkodzonej nici DNA.

Na podstawie schematu przedstaw przebieg trzech etapów naprawy uszkodzonej nici DNA.

Na schemacie przedstawiono cykl życiowy pierwotniaków, których formy troficzne są haploidalne.

Określ rolę mejozy w cyklu życiowym tych pierwotniaków oraz uzasadnij, że proces ten może zwiększać szanse przeżycia organizmów potomnych.

Ania i Jacek są rodzeństwem. Jacek jest daltonistą, Ania i rodzice prawidłowo rozróżniają barwy. Daltonizm jest warunkowany przez allel recesywny d sprzężony z płcią.

a) Zapisz prawdopodobne genotypy wszystkich wymienionych osób.
b) Ustal, jaki genotyp musi mieć Ania, jeżeli jej synowie są daltonistami (ich ojcem jest mężczyzna prawidłowo rozróżniający barwy). Odpowiedź uzasadnij.

Na rysunku przedstawiono dwa gatunki motyli – trującego (dla drapieżników) monarcha i nietrującego pokłonnika. Gatunki te pod względem ubarwienia są do siebie bardzo podobne.

a) Podaj przyczynę pojawienia się w populacji pokłonników osobników o ubarwieniu upodobniającym je do monarchów.
b) Odwołując się do działania doboru naturalnego, wyjaśnij sposób utrwalenia się tej cechy wśród pokłonników.
c) Określ znaczenie dla pokłonnika jego zewnętrznego podobieństwa do monarchów.

Na schemacie przedstawiono głowy tzw. zięb Darwina zamieszkujących poszczególne wyspy Archipelagu Galapagos.

Określ dwie przyczyny, które spowodowały radiację adaptatywną zięb na wyspach Archipelagu Galapagos.

Na wykresie przedstawiono zmiany zawartości tlenu (krzywa A) oraz zmiany temperatury (krzywa B) w zależności od głębokości wody w jeziorze w okresie lata.

Ustal, w której warstwie wody i w jakim przedziale głębokości zmiany zawartości tlenu i zmiany temperatury są największe.

I. Nagie skały stanowią skrajnie niekorzystne środowisko dla rozwoju żywych organizmów. W tych warunkach potrafią się utrzymać tylko porosty. To one jako pierwsze zasiedlają skały. Są to pierwsi producenci – pionierzy, którymi żywić się mogą pierwsi konsumenci – ślimaki poczwarówki, roztocza, skoczogonki. Jednocześnie bakterie zaczynają rozkładać martwe szczątki porostów i innych organizmów tam występujących. Tworzy się pierwszy bardzo ubogi ekosystem.

II. Po wycinaniu drzew w lasach pozostają poręby. Na porębie znajduje się żywa gleba, wszystkie rośliny z wyjątkiem drzew, leśne zwierzęta bezkręgowe, grzyby, pierwotniaki i bakterie. W zupełnie nowych warunkach nasłonecznienia, wilgotności, siły wiatru itp. część organizmów musi zginąć, a na ich miejsce wejdą inne, kształtując ekosystem wg własnych potrzeb.

a) Ustal, który z podanych opisów charakteryzuje sukcesję pierwotną, a który sukcesję wtórną.
b) Określ jedną różnicę między sukcesją pierwotną a wtórną.

W tabeli przedstawiono zależność między stężeniem SO2 w powietrzu a stopniem uszkodzenia lasów na danym terenie.

Na podstawie danych przedstawionych w tabeli sformułuj dwa wnioski dotyczące zależności między stężeniem SO2 w powietrzu a stopniem uszkodzenia lasów.