Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej czerwiec 2018 stara formuła
U osoby chorej na SCID (rodzaj ciężkiego złożonego niedoboru odporności), u której komórki szpiku kostnego nie działają prawidłowo z powodu mutacji genowej na chromosomie X, zastosowano przedstawioną poniżej metodę leczenia.
1. Sklonowano prawidłowy allel, który nie warunkuje wystąpienia choroby (nieobecny
w komórkach pacjenta).
2. Do genomów retrowirusów pozbawionych zjadliwości wstawiono inserty (fragmenty) RNA kodujące prawidłowy allel.
3. Retrowirusami zakażono, wcześniej pobrane od pacjenta, komórki szpiku kostnego, które następnie hodowano w kulturze komórkowej.
4. Zmodyfikowane komórki szpiku kostnego wstrzykiwano do szpiku kostnego pacjenta.
Na podstawie: N.A. Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012.
a) Określ, czy opisany sposób leczenia osoby chorej na SCID można uznać za terapię genową. Odpowiedź uzasadnij.
b) Wyjaśnij, dlaczego w opisanej metodzie wykorzystano retrowirusy jako wektory. W odpowiedzi uwzględnij mechanizm infekcji wirusowej.
c) Określ, czy pacjent, u którego zastosowano przedstawioną metodę leczenia, przekaże allel warunkujący SCID swoim córkom. Odpowiedź uzasadnij.
Wskazówki:
Retrowirusy charakteryzują się obecnością enzymu – odwrotnej transkryptazy, który pozwala na przepisanie ich materiału genetycznego RNA na DNA. Najbardziej charakterystycznym retrowirusem jest wirus HIV.
Ciekawy fragment opracowania o HIV
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej czerwiec 2017 stara formuła
Na schemacie przedstawiono udział w obiegu azotu różnych grup bakterii żyjących w glebie, które oznaczono literami A–D.
Na podstawie: Biologia, pod red. N.A. Campbella, Poznań 2012.
a) Wypisz ze schematu oznaczenie literowe bakterii, które są chemoautotrofami.
b) Uzasadnij, że procesy przeprowadzane przez bakterie oznaczone na schemacie literą A są korzystne dla roślin. W odpowiedzi uwzględnij metabolizm tych bakterii.
Wskazówki:
Najlepszą i najłatwiej przyswajalną formą azotu są jony azotanowe (V), tym samym to związek o najwyższym stopniu utlenienia atomu azotu. Jon amonowy (-III stopień utlenienia) do utlenienia do azotanu (V) oddaje w sumie 8 elektronów, w tym procesie uwalniania jest energia, z której bakterie azotowe mogą korzystać.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej czerwiec 2015 stara formuła
Chemosynteza, podobnie jak fotosynteza, przebiega w dwóch fazach:
I. wytwarzanie „siły asymilacyjnej” (ATP i NADPH + H+ )
II. asymilacja CO2.
Reakcje przedstawione poniżej są uproszczonymi zapisami przebiegu jednej z wymienionych faz chemosyntezy zachodzącej w komórkach bakterii nitryfikacyjnych.
a) Określ, którą fazę – I czy II – ilustrują przedstawione reakcje. Odpowiedź uzasadnij.
b) Wyjaśnij, jaką funkcję pełnią bakterie nitryfikacyjne w obiegu azotu w przyrodzie.