Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej styczeń 2005
Na schemacie przedstawiono mechanizm działania dwóch leków na przebieg biosyntezy białka w komórce.
Określ, na jakim etapie aktynomycyna hamuje proces biosyntezy białka.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej styczeń 2005
Cztery kawałki ziemniaka o takiej samej wielkości i kształcie, wycięte z jednej bulwy, zważono i umieszczono w roztworach glukozy o różnych stężeniach. Po dwóch godzinach kawałki ziemniaka zważono ponownie. Uzyskane wyniki przedstawiono w poniższej tabeli.
Który roztwór glukozy miał największe stężenie? Uzasadnij odpowiedź.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej styczeń 2005
Bardzo wiele wskazuje na to, że zarówno mitochondria, jak i plastydy pochodzą od żyjących kiedyś samodzielnie bakterii. 1,5 mld lat temu dostały się one do wnętrza przodka obecnej komórki eukariotycznej i nie uległy strawieniu. Najpierw zostały pochłonięte bakterie, które dały początek mitochondriom. Natomiast pochłonięcie bakterii fotosyntetycznych, z których powstały obecne chloroplasty nastąpiło później.
Korzystając z informacji zawartych w powyższym tekście oraz z posiadanej wiedzy podaj dwa dowody na bakteryjne pochodzenie mitochondriów i chloroplastów.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej styczeń 2005
Wodniczka pokarmowa i tętniąca to organelle komórkowe występujące między innymi u pierwotniaków.
Które z wymienionych poniżej zdań prawidłowo określa ich funkcje. A. Wodniczka pokarmowa i tętniąca pełnią te same funkcje w komórce pierwotniaka.
B. Wodniczka pokarmowa trawi pokarm, a wodniczka tętniąca usuwa niestrawione resztki pokarmu.
C. W wodniczce pokarmowej odbywa się trawienie pokarmu, a wodniczka tętniąca usuwa produkty przemiany materii.
D. Wodniczka pokarmowa usuwa niestrawione resztki pokarmu, a w wodniczce tętniącej trawiony jest pokarm.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej styczeń 2005
Poniżej przedstawiono schemat pewnego eksperymentu.
Sformułuj wniosek wynikający z tego eksperymentu.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
W budowie komórki eukariotycznej i prokariotycznej występują podobieństwa i różnice. Uzupełnij wolne rubryki tabeli, wykorzystując poniższe rysunki, które ilustrują schematycznie budowę komórki zwierzęcej i komórki bakterii.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
Poniżej przedstawiono schematycznie wybrane fazy podziału jądra komórki z określoną liczbą chromosomów.
Na podstawie porównania rysunków określ po jednej różnicy w przebiegu dwóch tych samych faz (A, B) podziału mitotycznego i mejotycznego. Określenie różnic przyporządkuj właściwemu podziałowi komórki.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
Poniżej schematycznie zilustrowano podziały komórek różniące się szybkością.
Na podstawie analizy i interpretacji rysunków sformułuj wniosek dotyczący dzielenia się chloroplastów w przedstawionych komórkach.
W poniższej tabeli zestawiono informacje dotyczące wybranych cech organizmów w systemie pięciu królestw.
Plus oznacza, że określona cecha jest powszechna w danej grupie, minus zaś, że jej brak.
Plus w nawiasie informuje, że określona cecha występuje bardzo rzadko.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
W poniższej tabeli zestawiono informacje dotyczące wybranych cech organizmów w systemie pięciu królestw.
Plus oznacza, że określona cecha jest powszechna w danej grupie, minus zaś, że jej brak.
Plus w nawiasie informuje, że określona cecha występuje bardzo rzadko.
Uzupełnij rubryki tabeli w wierszu dotyczącym występowania ściany komórkowej w komórkach różnych grup organizmów.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
Różnorodność biologiczną można opisywać, stosując wiele kryteriów.
W poniższej tabeli zestawiono informacje dotyczące wybranych cech organizmów w systemie pięciu królestw.
Plus oznacza, że określona cecha jest powszechna w danej grupie, minus zaś, że jej brak.
Plus w nawiasie informuje, że określona cecha występuje bardzo rzadko.
Na podstawie informacji z tabeli określ, którą grupę organizmów cechuje największa różnorodność w zakresie wymienionych cech. Odpowiedź uzasadnij.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
W poniższej tabeli zestawiono informacje dotyczące wybranych cech organizmów w systemie pięciu królestw.
Plus oznacza, że określona cecha jest powszechna w danej grupie, minus zaś, że jej brak.
Plus w nawiasie informuje, że określona cecha występuje bardzo rzadko.
Na wybranym przykładzie cech ujawnionych w tabeli przedstaw związek między budową i czynnościami życiowymi grzybów.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
Sposoby oddychania zwierząt oznaczono w tabeli, używając odpowiednio symboli (+), +.
W poniższej tabeli zestawiono informacje dotyczące wybranych cech organizmów w systemie pięciu królestw.
Plus oznacza, że określona cecha jest powszechna w danej grupie, minus zaś, że jej brak.
Plus w nawiasie informuje, że określona cecha występuje bardzo rzadko.
Przedstaw biologiczne uzasadnienie przewagi ilościowej jednego ze sposobów oddychania w świecie zwierząt.
Arkusz maturalny z biologii, poziom rozszerzony, próbny 2004
Po przeczytaniu tekstu (opracowanego na podstawie artykułu z poczytnego tygodnika) – niezależnie od swoich poglądów – sformułuj dwa argumenty popierające badania nad przekształcaniem dojrzałych komórek skóry w komórki macierzyste. Uczeni od dawna starają się znaleźć źródło zastępczych tkanek i narządów dla chorych ludzi. Wykonano wiele obiecujących doświadczeń z tzw. embrionalnymi komórkami macierzystymi. Eksperymenty te wywołują jednak silny sprzeciw natury etycznej. W 2001 roku podano informację, że zespołowi (jego trzon stanowili uczeni, którzy sklonowali owieczkę Dolly) udało się przeprogramować w pełni dojrzałe komórki zwierząt. Prawdopodobnie za pomocą odpowiedniej substancji chemicznej uczeni zmusili dojrzałe komórki skóry bydlęcej do przekształcenia się w komórki macierzyste. Komórki te następnie skierowane na inną drogę rozwoju przekształciły się w komórki serca. Gdyby udało się eksperyment powtórzyć z komórkami ludzkiej skóry, może bylibyśmy świadkami przełomu w poszukiwaniach indywidualnego magazynu części zamiennych dla każdego z nas.
Glikokaliks na powierzchni komórki, reszty cukrowe na błonie
Wyjaśnij jaką rolę pełni glikokaliks w mechanizmie obrony komórki, sprecyzuj jakie znaczenie mają reszty cukrowe w komunikacji komórek oraz mechanizmie immunologicznym.
Czy reszty cukrów na powierzchni błony to antygeny?
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej maj 2019 nowa formuła
Komórki charakteryzujące się wysokim tempem syntezy białek, np. komórki trzustki, zawierają szczególnie dużo rybosomów. Takie komórki mają również dobrze widoczne aktywne jąderka oraz liczne mitochondria. Część rybosomów jest zawieszona w cytozolu komórki, a część przyłącza się do cytozolowej powierzchni błon siateczki śródplazmatycznej. Rybosomy występują również w matriks mitochondriów.
Wykaż związek między obecnością licznych rybosomów w komórkach trzustki a obecnością dobrze widocznych jąderek w jej komórkach.
Wyjaśnij, dlaczego w komórkach trzustki znaczna część białek jest syntetyzowana na rybosomach przyłączonych do siateczki śródplazmatycznej, a nie jest – na rybosomach w cytozolu. W odpowiedzi uwzględnij funkcję trzustki w organizmie i funkcję szorstkiej siateczki śródplazmatycznej w komórce.
Określ, na czym polega różnica między rybosomami występującymi w cytozolu
a rybosomami występującymi w matriks mitochondriów komórek trzustki. W odpowiedzi porównaj oba typy rybosomów.
Wskazówki:
Rybosomy to struktury (uważam, że CKE może mieć zastrzeżenia do nazywania rybosomów organellami), które produkują białka. Jednak same są produkowane w jąderku, składają się z białek oraz rRNA.
Wyróżniamy rybosomy eukariotyczne oraz prokariotyczne. Przeanalizuj budowę obu struktur.