Wątroba jest największym i najbardziej wszechstronnym centrum metabolicznym organizmu. Pełni ona funkcję filtru i narządu magazynującego, przez który muszą przejść prawie wszystkie wchłaniane przez jelito substancje. Jest narządem silnie unaczynionym.

a) Podaj nazwy naczyń krwionośnych oznaczonych literami A, B, C.
b) Określ, w którym naczyniu krew zawiera największe stężenie węglowodanów po spożyciu posiłku, a w którym najwyższe wysycenie tlenem.

Wielu ludzi na świecie stosuje dietę wegetariańską. Głównym źródłem żywności jest wówczas pokarm roślinny, który nie zawiera wystarczającej ilości aminokwasów egzogennych, a ponadto ogólna zawartość białek jest w nim mniejsza niż w produktach zwierzęcych. Ważną sprawą dla zachowania właściwych proporcji składników pokarmowych jest też ich różnorodność w pokarmach roślinnych: warzywach, owocach, nasionach roślin strączkowych i ziarnach zbóż z pełnego przemiału. Właściwie zaplanowana dieta wegetariańska nie jest szkodliwa i może być nawet korzystna dla zdrowia.

Podając argument, wyjaśnij, czy dieta bezmięsna może być pod względem odżywczym zrównoważona.

Na rysunku przedstawiono budowę żeńskich narządów rozrodczych człowieka.

Podaj nazwę elementów budowy oznaczonych literami A, B oraz określ ich funkcje.

Witaminy to ważne związki organiczne nieodzowne do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka. Niedobór witamin w organizmie może powodować następujące objawy:
1. zaburzenia wzrostu, ślepota zmierzchowa.
2. obniżenie krzepliwości krwi.

Podaj nazwy witamin, których niedobór wywołuje opisane objawy.

Na poniższym wykresie przedstawiono temperatury ciała człowieka i jaszczurki w odniesieniu do temperatury otoczenia, w jakim się znajdują.

a) Określ zależność pomiędzy temperaturą otoczenia a temperaturą ciała człowieka i jaszczurki.
b) Wyjaśnij, na czym polega mechanizm termoregulacji u człowieka. Podaj jeden argument.

W sercu i niektórych naczyniach krwionośnych występują różne rodzaje zastawek.

Podaj, jaką one pełnią funkcję.

Glukoza jest całkowicie wchłaniana ze światła jelita cienkiego, nawet wbrew gradientowi stężeń tzn. ze środowiska o niższym stężeniu glukozy do środowiska o wyższym stężeniu glukozy.

Korzystając z powyższego schematu uzasadnij, podając jeden argument, dlaczego możliwy jest transport glukozy wbrew gradientowi stężeń. Określ sposób wchłaniania fruktozy ze światła jelita.

Muchomor sromotnikowy zawiera toksynę, która wiąże się z polimerazą RNA, czyli z enzymem syntetyzującym cząsteczki mRNA w komórkach ciała.

Uzasadnij, dlaczego toksyna zawarta w muchomorze sromotnikowym może spowodować śmierć człowieka.

Żółć pełni funkcję wydzieliny, przekazywanej przez wątrobę do przewodu pokarmowego. Głównymi składnikami żółci są związki nieorganiczne i organiczne. Wśród nich 97% zajmuje woda, 0,7% sole kwasów nieorganicznych, 0,2% barwniki żółciowe, 0,7% sole kwasów żółciowych oraz 0,06-0,16% cholesterol i 0,08% kwasy tłuszczowe.

Zaprojektuj tabelę i wpisz do niej informacje zawarte w tekście.

Krew z żołądka, śledziony, jelit i trzustki jest odprowadzana układem wrotnym do wątroby.

Określ, w którym naczyniu krwionośnym (A czy B) poziom glukozy jest niższy. Odpowiedź uzasadnij, podając jeden argument.

Po przeczytaniu tekstu (opracowanego na podstawie artykułu z poczytnego tygodnika) – niezależnie od swoich poglądów – sformułuj dwa argumenty popierające badania nad przekształcaniem dojrzałych komórek skóry w komórki macierzyste.

Oceń czy poniższe informacje dotyczące funkcjonowania ludzkiego oka są prawdziwe.
Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Tlenek węgla(II), tzw. czad, powstaje w wyniku niecałkowitego spalania węgla i substancji, które zawierają węgiel. Czad jest jedną z najsilniejszych i najgroźniejszych trucizn dla człowieka. Gaz ten nie ma smaku, zapachu, barwy, nie szczypie w oczy i nie podrażnia dróg oddechowych. Czad wykazuje ok. 210–300 razy większe powinowactwo do hemoglobiny niż tlen i łączy się z nią trwale, w wyniku czego tworzy karboksyhemoglobinę. Na wykresie przedstawiono procentową ilość karboksyhemoglobiny i stopień zatrucia w zależności od stężenia CO w powietrzu (pomieszczenie zamknięte), czasu działania i stopnia wysiłku fizycznego.

Badanie krwi nieprzytomnego pacjenta wykazało, że 50% cząsteczek jego hemoglobiny było połączonych z CO. W pomieszczeniu, w którym przebywał, stwierdzono 0,1-procentowe stężenie czadu w powietrzu.

Na podstawie wykresu określ

1. stopień zatrucia pacjenta: 

2. przybliżony czas, w którym pacjent był narażony na działanie CO – przy założeniu, że nie wykonywał żadnego wysiłku fizycznego:  .

Określ, czy wysiłek fizyczny skraca, czy wydłuża czas, po którym występują objawy zatrucia czadem. Odpowiedź uzasadnij, uwzględniając mechanizm tego zjawiska.

Podwyższenie temperatury krwi dopływającej do ośrodka termoregulacji w podwzgórzu skutkuje uruchomieniem mechanizmów zwiększających utratę ciepła z organizmu człowieka, m.in. przez pogłębienie i przyśpieszenie oddechów oraz zwiększenie pojemności minutowej serca, a więc skróceniem czasu, w którym serce przepompowuje całą objętość krwi znajdującą się w układzie krwionośnym.

Wykaż związek między zwiększoną utratą ciepła z organizmu człowieka przez układ oddechowy
1. a zwiększeniem pojemności minutowej serca:
……………………………………………………….
2. a pogłębieniem i przyśpieszeniem oddechów:
……………………………………………………….

Na schemacie przedstawiono budowę cząsteczki przeciwciała – immunoglobuliny klasy IgG. Ta cząsteczka składa się z połączonych mostkami disiarczkowymi czterech łańcuchów polipeptydowych:
• dwóch takich samych łańcuchów ciężkich
• dwóch takich samych łańcuchów lekkich.
Część fragmentu Fab oznaczona na schemacie literą V charakteryzuje się wysoką zmiennością struktury – każdy rodzaj przeciwciała ma w tym obszarze inną strukturę przestrzenną, natomiast fragment Fc jest stały, czyli taki sam dla wszystkich przeciwciał w danej klasie.

Na podstawie przedstawionych informacji i własnej wiedzy określ rolę fragmentu Fab i rolę fragmentu Fc tego przeciwciała. Wybierz odpowiedź spośród 1.–3. i wpisz w wyznaczone miejsce.

 

Fragment Fab ……………
Fragment Fc ……………..
1. wiąże się specyficznie z określonymi antygenami.
2. łączy się z łańcuchami lekkimi innych przeciwciał.
3. przyłącza się do receptorów w błonie komórkowej
komórek efektorowych układu odpornościowego.

Podaj liczbę mostków disiarczkowych, które stabilizują 4-rzędową strukturę przedstawionej immunoglobuliny.

Zaznacz poprawne dokończenie zdania – wybierz odpowiedź spośród A–B oraz odpowiedź spośród 1.–4.

Przeciwciała są zawarte w