U człowieka występuje uzębienie mleczne (A) a następnie uzębienie stałe (B).

Wymień jedno podobieństwo i jedną różnicę w uzębieniu mlecznym i stałym człowieka.

Gady, ptaki i ssaki należą do owodniowców, gdyż w rozwoju zarodkowym wytwarzają błony płodowe. Na schemacie oznaczono literami A, B i C błony płodowe gadów.

Podaj nazwy błon płodowych oznaczonych na schemacie literami A, B i C oraz określ funkcję każdej z nich.

Schemat ilustruje proces osmoregulacji zachodzący w organizmie ryby żyjącej w wodzie morskiej.

Wyjaśnij, na czym polega zilustrowany na schemacie proces osmoregulacji.

Podaj dwie różnice między współcześnie żyjącymi jaszczurkami i krokodylami, związane ze środowiskiem ich życia.

Poniżej przedstawiono schemat pewnego eksperymentu.

Sformułuj wniosek wynikający z tego eksperymentu.

Organizmy można porządkować według różnych kryteriów.

Przyporządkuj nazwy niżej wymienionych rodzajów zwierząt do grup, z których jedną charakteryzuje wytwarzanie w czasie rozwoju błon płodowych, a drugą zapłodnienie zewnętrzne.

Zdolność ptaków do lotu wiąże się z wieloma przystosowaniami w ich budowie i fizjologii.

Spośród niżej wymienionych cech charakterystycznych dla ptaków wybierz te, które stanowią przystosowanie do lotu i podziel je na przystosowania anatomiczne oraz fizjologiczne (posługuj się oznaczeniami literowymi cech).

W tabeli zebrano wyniki pewnych badań dotyczących czterech gatunków żab.

Sformułuj prawdopodobny problem badawczy, do rozwiązania którego mogą być wykorzystane wyniki tego doświadczenia.

Interpretując informacje z poniższego tekstu, wyjaśnij, dlaczego wprowadzenie do Jeziora Wiktorii populacji okonia może doprowadzić do naruszenia równowagi biocenotycznej w tym ekosystemie.

Świdrowiec gambijski (Trypanosoma gambiense) to protist wywołujący śpiączkę afrykańską. Pasożytuje on we krwi różnych ssaków (np. bydła), z których może być przeniesionyna człowieka. U ssaków świdrowiec rozmnaża się przez podział komórki. Jest roznoszonyprzez krwiopijną, trudną do zwalczenia, muchę tse-tse, w której organizmie przechodzi częśćswojego cyklu życiowego. Dopiero w 2014 roku odkryto, że w cyklu świdrowca na tym etapiemoże zachodzić mejoza, a następnie – zapłodnienie. Rozmnażanie płciowe nie jest jednak niezbędne do zamknięcia cyklu życiowego tego pasożyta.

Powierzchnia komórki świdrowca jest pokryta milionami kopii jednego rodzaju białka – wysokozmiennej glikoproteiny powierzchniowej (VSG). Po wniknięciu do krwi gospodarza każde kolejne pokolenie pasożyta wytwarza inny wariant antygenu VSG o odmiennej budowie molekularnej. Do zmiany wariantu białka powierzchniowego dochodzi przez przeniesienie i rearanżację (zamianę) fragmentów genomu, w którym znajdują się sekwencje kodujące VSG.

Na wykresie przedstawiono zmiany liczebności pasożyta we krwi oraz zmiany białka powierzchniowego (VSG1, VSG2, VSG3) w kolejnych pokoleniach świdrowca we krwi
człowieka.

Na podstawie: N.A. Campbell i inni, Biologia, Poznań 2012;
C. Conway i inni, Two pathways of homologus recombination in Trypanosoma brucei,
„Molecular Microbiology”, 45(6), 2002.

Oceń, czy poniższe informacje dotyczące świdrowca gambijskiego są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Określ, który organizm – człowiek czy mucha tse-tse – może być uważany za żywiciela ostatecznego świdrowca gambijskiego. Odpowiedź uzasadnij.

 

Żywicielem ostatecznym jest ……………………………, ponieważ ………………………………………………………..

Określ ploidalność (n / 2n) formy świdrowca występującej w organizmach ssaków.
Odpowiedź uzasadnij.

 

W organizmie ssaków występuje forma ………….. świdrowca, ponieważ ………………………………………………………..

Na podstawie przedstawionych informacji wyjaśnij, dlaczego tak trudne jest zwalczenie świdrowca przez układ odpornościowy organizmu człowieka.

 

Potomstwo niedźwiedzi polarnych jest karmione mlekiem zawierającym ok. 27% tłuszczu, natomiast dorosłe osobniki żywią się głównie ssakami morskimi bogatymi w tłuszcz, na które polują, przebywając wyłącznie na lodzie morskim. Konsekwencją takiej diety jest występowanie u niedźwiedzi grubej warstwy tłuszczu pod skórą oraz wokół narządów wewnętrznych. Ponieważ te zwierzęta nie mają przez dużą część roku dostępu do słodkiej wody (np. ciężarna samica w czasie pobytu w legowisku przez 4–5 miesięcy nie je i nie pije),korzystają głównie z wody pochodzącej z metabolizmu tkanki tłuszczowej. Populacja niedźwiedzi polarnych jest szacowana na 20 000–25 000 osobników. Trend liczebności populacji jest zniżkowy. Występowanie niedźwiedzi polarnych jest ograniczone przez dostępność lodu morskiego.

Na podstawie: S. Liu, E.D. Lorenzen, M. Fumagalli i inni, Population Genomics Reveal Recent Speciation and Rapid Evolutionary Adaptation in Polar Bears. „Cell”, t. 157 (4), 2014.

Podaj nazwę procesu metabolicznego, którego substratami są związki pochodzące z rozkładu tłuszczu zgromadzonego w tkance tłuszczowej niedźwiedzia polarnego, a jednym z produktów jest woda metaboliczna.

Uzasadnij, że podskórna tkanka tłuszczowa niedźwiedzi polarnych stanowi przystosowanie do środowiska życia tych zwierząt. W odpowiedzi uwzględnij funkcję tkanki tłuszczowej, inną niż funkcja źródła wody metabolicznej.

Na podstawie tekstu i własnej wiedzy wykaż, że działania prowadzące do ograniczenia globalnego ocieplenia przyczyniają się do ochrony niedźwiedzi polarnych.

Badano wpływ umiarkowanego (ekstensywnego) wypasania bydła na różnorodność gatunkową roślin w naturalnym zbiorowisku trawiastym (pampa) Ameryki Południowej. Porównano różnorodność gatunkową zbiorowiska, w którym rośliny były zgryzane przez roślinożerców, z różnorodnością gatunkową w takim samym zbiorowisku, które nie było wypasane.

Wyniki przedstawiono na wykresie.

Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników badań.

Wyjaśnij, w jaki sposób zgryzanie roślin przez bydło wpływa na zmiany w różnorodności gatunkowej zbiorowiska trawiastego, w którym jest prowadzony wypas.

Salamandra plamista (Salamandra salamandra) jest płazem, który w odróżnieniu od żab i traszek, nie składa jaj do wody. Gody, podczas których samiec przekazuje samicy
spermatofor, czyli pakiet plemników, odbywają się późnym latem na lądzie. Pod koniec wiosny następnego roku samica wyszukuje na brzegach strumieni lub stawów płytkie zatoczki i rodzi larwy wprost do wody. Larwy opuszczające ciało samicy mają ok. 3 cm długości i są przystosowane do życia w wodzie. W odróżnieniu od kijanek żab, wyposażone są w dwie pary w pełni rozwiniętych kończyn.

U niektórych podgatunków salamandry plamistej, występujących w wysokich górach, np. na Półwyspie Iberyjskim, samice nie rodzą larw, ale młode osobniki już po przeobrażeniu.
Na rysunku przedstawiono salamandrę plamistą i jej larwę.
Uwaga: Nie zachowano proporcji wielkości tych zwierząt.

a) Na podstawie rysunku i własnej wiedzy wymień dwie cechy budowy zewnętrznej dorosłych salamander, które pozwalają odróżnić je od gadów.
1.
2.

b) Uzupełnij poniższe zdania opisujące rozwój i rozmnażanie salamandry tak, aby zawierały one informacje prawdziwe. W każdym nawiasie podkreśl właściwe określenie.
Rozwój salamandry jest (prosty / złożony). Zapłodnienie jest (zewnętrzne / wewnętrzne).

Salamandra jest płazem (jajorodnym / jajożyworodnym).

c) Wymień dwie, widoczne na rysunku, cechy budowy larwy salamandry będące przystosowaniem do życia w wodzie.
1.
2.

Wybierz spośród A–D i zaznacz poprawne dokończenie zdania.
W Polsce są objęte ochroną gatunkową (ścisłą lub częściową)

A. wszystkie gatunki płazów.
B. wszystkie gatunki płazów za wyjątkiem żab zielonych.
C. wszystkie gatunki płazów za wyjątkiem żab brunatnych i zielonych.
D. wszystkie gatunki płazów za wyjątkiem traszki zwyczajnej i żaby trawnej.

Na diagramie przedstawiono procentową zawartość trzech głównych azotowych produktów przemiany materii w moczu wydalanym przez gady, które w różnym stopniu są związane ze środowiskiem wodnym.

Rozpoznaj przedstawione na diagramie azotowe produkty przemiany materii wydalane przez wymienione gady. Wpisz w wyznaczone miejsca nazwy tych produktów tak, aby powstała prawidłowa legenda diagramu.

Podaj nazwę błony płodowej otaczającej jamę, do której są odkładane azotowe produkty przemiany materii w czasie życia zarodkowego gadów.

Wyjaśnij, dlaczego żółw błotny i żółw pustynny różnią się proporcjami wydalanych azotowych produktów przemiany materii. W odpowiedzi uwzględnij warunki środowiska życia każdego z tych gatunków.