Na schemacie przedstawiono hormonalną kontrolę gospodarki wapniowej w organizmie człowieka. Cyframi 1 i 2 oznaczono poziom wapnia we krwi, a literami X i Y – hormony kontrolujące ten poziom.

Wybierz spośród A–D i zaznacz odpowiedź, w której oznaczeniom cyfrowym i literowym na schemacie przyporządkowano właściwe opisy.
A. 1 – niski, 2 – wysoki, X – parathormon, Y – kalcytonina
B. 1 – wysoki, 2 – niski, X – parathormon, Y – kalcytonina
C. 1 – wysoki, 2 – niski, X – kalcytonina, Y – parathormon
D. 1 – niski, 2 – wysoki, X – kalcytonina, Y – parathormon

Narządy zmysłów dzięki obecności w nich odpowiednich receptorów są zdolne do odbierania różnego rodzaju bodźców i do przekształcania ich w impulsy nerwowe.

Każdemu z wymienionych narządów zmysłów (A–C) przyporządkuj jeden rodzaj odbieranego bodźca wybrany spośród 1.–4.
1. chemiczne
2. termiczne
3. mechaniczne
4. świetlne

A. narząd słuchu:

B. narząd smaku:

C. narząd wzroku:

Na schemacie przedstawiono wyniki badania audiometrycznego trzech pacjentów: słyszącego prawidłowo, z głuchotą całkowitą oraz z głuchotą częściową

a) Na podstawie schematu opisz, na czym polega częściowa głuchota badanego pacjenta. W odpowiedzi uwzględnij częstotliwość dźwięków.

b) Wybierz spośród A–D i zaznacz element budowy ucha zawierający komórki zmysłowe przekształcające bodźce dźwiękowe w impulsy nerwowe.
A. ślimak

B. kosteczki słuchowe

C. kanały półkoliste

D. jama bębenkowa

Na schemacie przedstawiono łuk odruchowy, czyli drogę, jaką przebywa impuls nerwowy podczas reakcji odruchowej.

a) Zaznacz kierunek przepływu impulsów nerwowych w przedstawionym łuku odruchowym. Dorysuj grot strzałki do każdego z odcinków znajdujących się na rysunku.

b) Wybierz spośród A–C i zaznacz nazwę neuronu oznaczonego na schemacie literą X.
A. neuron ruchowy

B. neuron pośredniczący

C. neuron czuciowy

Przemieszczanie się impulsu w błonie komórkowej neuronu polega na przesuwaniu się fali depolaryzacyjnej wzdłuż błony komórkowej (impuls ma charakter elektryczny). Na rysunku przedstawiono przekazywanie impulsu nerwowego w synapsie między sąsiednimi neuronami.

Na podstawie przedstawionych informacji określ różnicę między przemieszczaniem się impulsu nerwowego w synapsie a przemieszczaniem się impulsu nerwowego w błonie komórkowej neuronu. W odpowiedzi odnieś się do obydwu struktur.

W tabeli przedstawiono wyniki badań stężenia progesteronu we krwi pewnej kobiety podczas prawidłowo przebiegającej ciąży.

a) Sformułuj wniosek na podstawie analizy danych przedstawionych w tabeli.

b) Wybierz spośród A–D i zaznacz właściwe dokończenie zdania.
Badanie poziomu progesteronu wykonane w drugim trymestrze ciąży pozwala ocenić funkcjonowanie
A. ciałka żółtego.

B. jajnika.

C. łożyska.

D. ciałka białawego.

c) Podaj jeden przykład znaczenia odpowiedniego poziomu progesteronu w organizmie matki dla prawidłowego przebiegu ciąży

DNA zbudowany jest z czterech rodzajów nukleotydów różniących się jedynie zasadami azotowymi. Zasady – adenina (A) i tymina (T) oraz cytozyna (C) i guanina (G) – tworzą pary zasad komplementarnych.
Wybierz spośród A–D i zaznacz dwa prawidłowe stwierdzenia dotyczące zawartości zasad azotowych w prawidłowej dwuniciowej cząsteczce DNA organizmów eukariotycznych.

A. Cząsteczek adeniny i tyminy jest w cząsteczce DNA tyle samo, ile cząsteczek cytozyny i guaniny.
B. Łączna liczba cząsteczek adeniny i guaniny jest w cząsteczce DNA taka sama jak liczba cząsteczek tyminy i cytozyny.
C. W cząsteczce DNA liczba cząsteczek adeniny może być inna niż tyminy, a cytozyny – inna niż guaniny.
D. W cząsteczce DNA jest taka sama liczba cząsteczek adeniny jak liczba cząsteczek tyminy, a liczba cząsteczek cytozyny – taka sama jak guaniny.

W cząsteczce DNA jedna nić jest nicią kodującą, a druga – matrycową.

a) Uzupełnij tabelę – zapisz kolejność nukleotydów w cząsteczce mRNA powstałej na drodze transkrypcji nici matrycowej tego fragmentu DNA.

b) Określ rolę mRNA w procesie biosyntezy białka.

Grupy krwi układu AB0 człowieka są warunkowane przez gen mający trzy allele: IA, IB oraz i. Kobieta mająca grupę krwi AB i mężczyzna mający grupę krwi B mają dziecko, które ma grupę krwi A.
a) Zapisz genotypy tych rodziców, stosując podane oznaczenia alleli genu.

Genotyp matki:

Genotyp ojca:

b) Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie określ prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi AB.

Prawdopodobieństwo, że kolejne dziecko tych rodziców będzie miało grupę krwi AB: …%

Każdej z wymienionych technik inżynierii genetycznej A–C przyporządkuj jeden opis wybrany z tabeli spośród 1.–4.

A. PCR:

B. elektroforeza:

C. transformacja genetyczna:

Wyróżnia się trzy poziomy różnorodności biologicznej: genetyczny, gatunkowy i ekosystemowy.

Spośród wymienionych przykładów A–D wybierz i zaznacz ten, który odzwierciedla różnorodność gatunkową.
A. Zróżnicowana długość włosów u ludzi.
B. Występowanie różnych kolorów sierści u psów.
C. Obecność różnych chwastów w uprawie zboża.
D. Różnice między typami łąk w górach i na nizinach.

Poniżej przedstawiono fragment sieci pokarmowej w ekosystemie wodnym.

Określ wszystkie poziomy troficzne ryb planktonożernych i ryb drapieżnych w tym ekosystemie.

Ryby planktonożerne:
Ryby drapieżne:

Foka szara jest drapieżnikiem, odżywiającym się rybami należącymi do najbardziej liczebnych gatunków. Jej ofiarami stają się osobniki o mniejszych zdolnościach do ucieczki. Jeszcze pod koniec XIX wieku foki traktowano jak szkodniki niszczące sieci i ograniczające połowy rybakom. Był to jeden z powodów, dla których w rejonie Zatoki Gdańskiej powszechne były polowania na te zwierzęta. Obecnie jest to gatunek zagrożony wyginięciem. Z inicjatywy WWF zostały opracowane projekty programów ochrony foki szarej.
Na podstawie: http://awsassets.wwfpl.panda.org/downloads/program ochrony foki szarej projekt.pdf

a) Na podstawie powyższych informacji wykaż, że foki, żywiące się rybami należącymi do najbardziej liczebnych gatunków, korzystnie wpływają na różnorodność gatunkową ryb w morzu.

b) Zaznacz w tabeli rodzaj ochrony: czynną (C) lub bierną (B), którą stanowią działania proponowane w ramach Programu Ochrony Foki Szarej WWF Polska.

 

W skład smogu wchodzą szkodliwe związki chemiczne (np. tlenki azotu, tlenki siarki) i cząstki stałe pochodzące np. ze spalania węgla, drewna lub biomasy.
Określ, czy poniższe informacje dotyczące smogu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

Dzięki nowoczesnym metodom hodowli uzyskano wiele nowych odmian roślin i zwierząt, np. wysokoplenne odmiany zbóż, których uprawy wymagają intensywnego nawożenia.
Podaj przykład takiego zagrożenia dla środowiska, jakie może wynikać z intensywnego nawożenia upraw zbóż nawozami sztucznymi.